De aantrekkelijke stad [UITVERKOCHT]

Wat maakt steden aantrekkelijk? Is het de geografische of relatieve ligging? Of zijn factoren als historie, esthetiek, cultuur, horeca, sport en veiligheid bepalend?

Beschrijving

De Randstad en de rest van Nederland?

Steden in de Randstad (centrum) doen het beter dan steden in de rest (periferie) van Nederland. En met het Noorden van de Randstad gaat het weer beter dan het Zuiden. In grensregio’s in de provincies Groningen en Limburg doen steden als Groningen en Maastricht het weer beter dan Heerlen en Emmen. Voor een groot deel is dat volgens onderzoek door Gerard Marlet te verklaren aan de hand van geografische, demografische en economische factoren.

Inzicht in stedelijke ontwikkeling

Het onderzoek achter De aantrekkelijke stad combineerde inzichten uit de stedelijke economie (urban economics) met inzichten uit de geografische economie (de New Economic Geography). Daarbij gebruikt Gerard Marlet onder andere de inzichten van Richard Florida en Paul Krugman, zwaargewichten als het om stedelijke en regionale ontwikkelingen gaat. Marlet kwam tot één empirische analyse die zowel het belang van kenmerken van de stad als de ligging van de stad aantonen. Wat trekt mensen naar de stad en wat houdt ze daar? In het licht van de dreigende bevolkingskrimp is die laatste vraag misschien nog wel belangrijker dan de eerste.

De maatschappelijke waarde van horeca en cultuur

Steden met een gunstige ligging ten opzichte van werk én natuur en dat combineren met een gevarieerd aanbod stedelijke voorzieningen zijn het aantrekkelijkst. Die steden hebben de grootste aantrekkingskracht op verhuizende huishoudens. Dat zijn (veilige) steden met veel historie, cultuur, horeca en mogelijk zelfs een eredivisievoetbalclub, zo blijkt in De aantrekkelijke stad. Die locatiegebonden attracties (amenities) hebben mensen graag in de buurt van hun huis, zodat ze er op ieder moment spontaan van kunnen genieten. Restaurants serveren dus niet alleen eten, en theaters verzorgen niet alleen optredens, maar horeca, cultuur en andere stedelijke attracties trekken ook mensen naar de stad en houden ze daar.

Het nieuwe werken in een nieuwe stad?

Naast wonen en leven, moeten mensen in steden ook kunnen werken en leren. Succesvolle steden zijn daarom ook steden van waaruit mensen hun carrière kunnen op- of uitbouwen. Het gaat daarbij volgens De aantrekkelijke stad niet zozeer om werk en onderwijs in de stad, maar de bereikbaarheid van werk en onderwijs vanuit de stad. Aantrekkelijke steden zijn daarom steden met veel woonattracties naast de deur, natuur in de buurt en werk of studie op acceptabele reisafstand. Door het toenemende aantal thuiswerkers en de intrede van ‘het nieuwe werken’ gaat werken steeds meer wonen volgen. Met andere woorden, mensen zoeken eerst hun woon- en leefomgeving uit en gaan dan pas op zoek naar een plek om hun werk of studie te doen.

De hogeropgeleide, creatieve klasse

In steden waar veel hoogopgeleide, creatieve mensen wonen, is de voorraad human capital groter. Bedrijven komen daar op af, omdat ze er productievere medewerkers vinden. Ook besteden die hoogopgeleide, creatieve mensen meer geld in de lokale economie, en starten ze eerder een eigen bedrijf. Allemaal redenen waarom in de aantrekkelijke steden niet alleen de bevolkingssamenstelling verandert, maar ook allerlei neveneffecten optreden. Denk daarbij aan positieve effecten op leefbaarheid en innovatieklimaat.

De rol van de politiek en beleidsmakers

De geografische ligging van een stad is niet – of alleen met grote infrastructurele ingrepen – met beleid te beïnvloeden. Op de attractiewaarde van een stad hebben lokale beleidsmakers meer grip. Zo kunnen steden investeren in de kwaliteit van de woningvoorraad, een veilige woonomgeving en stedelijke voorzieningen zoals cultuur, architectuur, horeca en sport. Voordat het lokale bestuur van een stad succesvol aan dergelijke ‘knoppen tegen krimp’ kan draaien, is het eerst nodig om af te rekenen met hardnekkige gewoontes en misverstanden uit het verleden. Zo bestaat vaak nog het idee dat er vooral nieuwe sociale huurwoningen nodig zijn, worden bouwrestricties in de groene ruimte kost wat kost in stand gehouden en is hoogbouw in de binnenstad onbespreekbaar. Daarbij lopen bestuurders en politici volgens De aantrekkelijke stad nog te vaak achter hypes aan en blijft politiek vooral het voorkomen van gezichtsverlies en het winnen van stemmen. Dit komt de kwaliteit en de aantrekkingskracht van steden niet ten goede.
De aantrekkelijke stad biedt daarom handvatten om met zulke contraproductieve gewoontes af te rekenen, en stedelijk beleid exclusief en effectief te richten op de punten die een stad meetbaar aantrekkelijker maken. Dergelijke investeringen betalen zich uit, want de aantrekkelijke woonsteden zijn ook de economisch succesvolle steden. Nu, én in de toekomst.

Gerelateerde boeken